Tekst źródłowy strony Ochrona pracy kobiet i młodocianych

'''Ochrona pracy kobiet i młodocianych''' – uchwalona ustawą z 2.07.1924 w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet. Wcześniej zasady zatrudniania tych dwóch grup częściowo regulowało ustawodawstwo państw zaborczych oraz pośrednio przepisy o czasie pracy, o obowiązkowych ubezpieczeniach na wypadek choroby czy urlopach. Przepisy o ochronie pracy dzieci, młodocianych i kobiet znalazły się także w [[Konstytucji Marcowej]] z 1921. Ustawa z 1924 obejmowała młodocianych (osoby w wieku 15-18 lat) i kobiety zatrudnione w „zakładach pracy przemysłowych, górniczych, hutniczych, w handlu, biurowości, komunikacji i przewozie osób oraz w innych zakładach pracy” zarówno prywatnych, państwowych, jak i samorządowych. Ochroną objęci byli także uczniowie oraz praktykanci. Ustawa wprowadzała zakaz zatrudniania kobiet i młodzieży w warunkach niebezpiecznych i szkodliwych: dla zdrowia, moralności i dobrych obyczajów. Ponadto określała wymiar odpoczynku nocnego, w rzeczywistości zakazując pracy nocnej, choć ustanawiała wyjątki (np. w wypadku nieprzewidzianych zdarzeń, pracy w ruchu ciągłym, prac związanych z użytecznością publiczną). Zakłady zatrudniające powyżej 5 kobiet miały być wyposażone w przeznaczone dla nich toalety i szatnie, a zatrudniające powyżej 100 kobiet – miały zapewnić łazienki i żłobki dla niemowląt. Ustawa wprowadzała przerwy na karmienie niemowląt i ochronę kobiet w ciąży oraz obowiązek dokształcania pracującej młodzieży. Uzupełnieniem ustawy z 1924 były spisy robót zabronionych młodocianym i kobietom wydane w 1925 oraz w 1935. Jej mankamentem było pozbawienie ochrony młodocianych i kobiet zatrudnionych np. w rolnictwie i leśnictwie oraz uchylanie się przedsiębiorców od realizacji części zapisów. Po 1926 kwestie ochrony pracy młodocianych i kobiet znalazły się w innych regulacjach prawnych. W 1927 w rozporządzeniu o prawie przemysłowym regulowano zasady nauki uczniów w rzemiośle oraz umowy o naukę zawodu w rzemiośle i przemyśle. W nowelizacji prawa przemysłowego z 1934 wprowadzono zakaz bezpłatnego zatrudniania uczniów oraz zakaz przyjmowania opłat za naukę. Uchwalone w 1924 przepisy stały się podstawą ustawodawstwa pracy po II wojnie światowej.


Źródła: P. Grata, ''Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej. Uwarunkowania-instytucje-działania'', Rzeszów 2013; tenże, ''Polityka społeczna wobec kobiet w Polsce w latach 1918-1939'' [w] ''Od kwestii robotniczej do nowoczesnej kwestii socjalnej. Studia z polskiej polityki społecznej XX i XXI wieku'', T. II red. P. Grata, Rzeszów 2014; B. Godlewska-Bujok, ''Ochrona pracy kobiet'' [w:] ''Ochrona pracy w okresie międzywojennym w Polsce. Studium historyczno-prawne'', red. K. Dąbrowski, S. Kwiecień, Lublin 2015; A. Jarosz-Nojszewska, ''Ochrona pracy młodocianych w Drugiej Rzeczypospolitej'' [w] ''Od kwestii robotniczej do nowoczesnej kwestii socjalnej. Studia z polskiej polityki społecznej XX i XXI wieku'', T. II red. P. Grata, Rzeszów 2014; J. Jończyk, ''Ochrona pracy kobiet i młodocianych w polskim przemyśle w latach 1918-1939'', Warszawa 1961; ''Ustawa z 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet'', Dz. U. 1924, nr 65, poz. 636; ''Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej'', Dz. U. 1921 r., nr 44, poz.267; ''Ustawa z dnia 30 lipca 1925 r. o zmianie pierwszego ustępu art.22 ustawy z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet'', Dz.U. 1925 r., nr 86, poz.591.