Retinger Józef

Retinger Józef – pisarz, polityk i dyplomata, jeden z współtwórców integracji europejskiej. Urodził się 17.04.1888 r. w Krakowie, zmarł 12.06.1960 r. w Londynie. W 1906 r. ukończył paryską Ecole de Sciences Politiques, poznał się tam z wieloma ważnymi wówczas i później osobistościami świata kultury i polityki. Po powrocie do Krakowa krótko wydawał „Miesięcznik Literacki i Artystyczny”, w 1911 r. wyjechał do Londynu, gdzie z inicjatywy polityków galicyjskich założył Biuro Polskie, mające charakter polityczny i opiekuńczy. Trwający z przerwami do 1918 r. pobyt w Londynie zaowocował kolejnymi ważnymi znajomościami, które z czasem pozwoliły wejść Retingerowi do elity europejskiej dyplomacji. W 1919 r. trafił do Meksyku, gdzie przez kilka lat był doradcą kolejnych rządów. W 1924 r. zorganizował pierwszy w Ameryce Łacińskiej Międzynarodowy Kongres Związków Zawodowych. W okresie II wojny światowej stał się jednym z najbliższych współpracowników premiera Władysława Sikorskiego, po jego śmierci odsunięty od spraw polskich. Jeszcze w latach 20. XX wieku stał się orędownikiem zjednoczenia państw europejskich, w okresie wojny stał za głoszoną przez premiera Sikorskiego ideą skonfederowania Polski i Czechosłowacji. W 1942 r. zainicjował regularne spotkania premierów i ministrów spraw zagranicznych rządów uchodźczych rezydujących w Londynie nazywanych „Sekretariatem Międzyalianckim”, w trakcie których omawiano m.in. powojenną integrację państw Beneluksu. Po zakończeniu wojny poświęcił się idei integracji europejskiej, która miała Europie zapewnić pokój, bezpieczeństwo i dobrobyt (motorem integracji miała być współpraca ekonomiczna). W 1946 r. wspólnie z Paulem van Zeelandem założył Europejską Ligę Współpracy Ekonomicznej, w 1947 r. współtworzył Komitet Koordynacyjny Ruchów Międzynarodowych na Rzecz Jedności Europejskiej. W maju 1948 r. zorganizował Kongres Haski z udziałem najważniejszych osobistości ówczesnej polityki, który stał się silnym impulsem w procesie integracji państw europejskich. Mimo, że Retinger nie reprezentował żadnego rządu odgrywał w jego wstępnej fazie istotną rolę. W 1949 r. był jednym z inicjatorów powołania Rady Europy. W tym samym roku powołał do życia Komisję do Spraw Krajów Europy Środkowej i Wschodniej przy Ruchu Europejskim, mającą na celu przypominanie o dążeniach europejskich państw znajdujących się w sowieckiej strefie wpływów. Za zasługi na rzecz zjednoczenia Europy został w 1958 r. zgłoszony do Pokojowej Nagrody Nobla.

Źródła: A. Pieczewski, Działalność Józefa Hieronima Retingera na rzecz integracji europejskiej, Toruń 2008; B. Podgórski, Józef Retinger prywatny polityk, Kraków 2013; J. Pomian, Życie i pamiętniki pioniera Jedności Europejskiej, Warszawa 1994; G. Witkowski, Józef Retinger. Polski inicjator integracji europejskiej, Warszawa 2000; tenże, Ojcowie Europy. Udział Polaków w procesie integracji kontynentu, Warszawa 2001; M. S. Wolański, Ruch europejski w latach 1948-1952. Geneza, struktury, inicjatywy polityczne [w:] Studia i szkice z dziejów najnowszych politologii i socjologii, red. R. Gelles, M. Wolański, Wrocław 1994.