Nowoczesna polityka zatrudnienia w latach trzydziestych XX wieku
Nowoczesna polityka zatrudnienia w latach trzydziestych XX wieku – stosowane w latach 30. XX wieku w Polsce, w warunkach strukturalnego bezrobocia, nowatorskie, nierzadko eksperymentalne metody aktywizacji bezrobotnych i osób zarabiających poniżej minimum egzystencji. Akcje te były inicjowane i znacznej mierze finansowane przez Fundusz Pracy. Ich celem była: organizacja podstaw samodzielnej egzystencji rodzin bezrobotnych, praca społeczno-wychowawcza, zatrudnianie bezrobotnych pracowników umysłowych, aktywizacja bezrobotnej młodzieży. Akcja zatrudniania młodzieży prowadzona przez różne instytucje i administrację terenową, została przejęta w 1933 r. przez Stowarzyszenie Opieki nad Niezatrudnioną Młodzieżą. W 1934 r. efektem współpracy SOM z Funduszem Pracy, było zorganizowanie Ochotniczych Drużyn Roboczych. Od 1936 r. rolę SOM przejęły Junackie Hufce Pracy. Od 1933 r. prowadzono akcję zatrudniania bezrobotnych pracowników umysłowych przy pracach naukowo-badawczych, kulturalno-oświatowych, studiach technicznych. Na przełomie 1934/1935 Fundusz Pracy wspólnie z Ministerstwem Przemysłu i Handlu oraz Ministerstwem Rolnictwa i Reform Rolnych rozpoczął akcję mającą na celu tworzenie nowych warsztatów pracy i podniesienia poziomu istniejących. Udzielano pomocy w tworzeniu drobnych warsztatów, wytwórczości chałupniczej, przemysłu ludowego i domowego. Akcja mająca odciążyć rynek pracy objęła też kolonizację podmiejską i organizację warsztatów pracy dla pracowników umysłowych na zasadach społecznych. Kolonizacja podmiejska polegała na migracji bezrobotnych z miast na obszary, gdzie mieli możliwość założenia warsztatu rzemieślniczego (każda z rodzin otrzymywała działkę). W roku budżetowym 1933/34 Fundusz Pracy zainicjował pomoc społeczno-wychowawczą przygotowując bezrobotnych do pełnego lub częściowego usamodzielnienia się. Realizowano ją poprzez prowadzenie przysposobienia zawodowego, akcje: popierania ogródków działkowych i kulturalno-oświatową. Ogródki działkowe miały być doraźnym rozwiązaniem, z czasem na ich bazie miały powstać stałe warsztaty pracy. Powstawały na gruntach państwowych bądź samorządowych. Akcję przysposobienie zawodowego rozpoczęto w roku 1935/36. Kursy zawodowe organizował samorząd gospodarczy, organizacje i instytucje oświatowe.
Źródła: M. Ciechocińska, Próby walki z bezrobociem w Polsce międzywojennej, Warszawa 1965; K. Dziuda, Założenia polityki Ministerstwa Opieki Społecznej pod kierownictwem Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego, [1] [dostęp 11.10.2020]; Fundusz Pracy w latach 1933 i 1934, Warszawa 1934; P. Grata, Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej. Uwarunkowania – instytucje – działania, Rzeszów 2013; E. Słabińska, „Akcje Specjalne”- założenia i realizacja w Polsce centralnej w latach 1933-1939, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica”, 2013, t. XIV, taż, Państwowe formy pomocy dla bezrobotnych pracowników umysłowych w Drugiej Rzeczypospolitej [w:] Od kwestii robotniczej do nowoczesnej kwestii socjalnej. Studia z polskiej polityki społecznej XX i XXI wieku, t. V, red. P. Grata, Rzeszów 2017.
